दिवसातून एक लवंग: तुमच्या आहारात लसूण का स्थान मिळवावे

महत्वाचे मुद्दे

• जगभरातील संस्कृतींमध्ये ५,००० वर्षांहून अधिक काळापासून लसणाच्या औषधी गुणधर्मांचे कौतुक केले जात आहे.
• आधुनिक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की उच्च रक्तदाब असलेल्यांमध्ये ते रक्तदाब १६-४०% कमी करू शकते.
• यामध्ये अँटीऑक्सिडंट्स असतात जे रोगप्रतिकारक शक्तीला समर्थन देतात आणि ऑक्सिडेटिव्ह तणावाचा सामना करतात.
• ८३ मानवी चाचण्यांद्वारे समर्थित, ते हृदयाचे आरोग्य, कोलेस्टेरॉल व्यवस्थापन आणि विषमुक्ती करण्यास मदत करते.
• अलिकडच्या अभ्यासानुसार, नियमित वापर वृद्ध प्रौढांमध्ये दीर्घायुष्याशी संबंधित आहे.

लसूण रोगप्रतिकारक शक्ती कशी वाढवते आणि हृदयाच्या आरोग्याला कसे आधार देते याबद्दल हा लेख माहिती देतो. याला ८० हून अधिक क्लिनिकल चाचण्यांचा पाठिंबा आहे. हे दररोजचे अन्न तुमचे आरोग्य कसे सुधारू शकते आणि तुम्हाला दीर्घायुष्य कसे मिळवण्यास मदत करू शकते ते जाणून घ्या.

औषध म्हणून लसणाचा प्राचीन इतिहास

हजारो वर्षांपासून लसूण औषधासाठी वापरला जात आहे. औषधाचे जनक म्हणून ओळखले जाणारे ग्रीक डॉक्टर हिप्पोक्रेट्स यांनी संसर्गाशी लढण्यासाठी त्याचा वापर केला. त्यांनी ते दररोज खाण्याचा सल्लाही दिला.

अन्न तुमचे औषध असू द्या" हे त्यांचे प्रसिद्ध शब्द प्राचीन काळातील लसणाचे महत्त्व दर्शवतात. इजिप्त आणि ग्रीसमध्ये त्याच्या उपचार शक्तींसाठी त्याचे कौतुक केले जात असे.

प्राचीन इजिप्तमध्ये, कामगार पिरॅमिड बांधताना मजबूत राहण्यासाठी लसूण वापरत असत. १५०० ईसापूर्व मधील एबर्स पॅपिरसमध्ये २२ उपचारांमध्ये लसूणचा वापर केला गेला आहे. परजीवी आणि हृदयरोगांसाठी त्याचा वापर केला जात असे.

रोमन लेखक डायोस्कोराइड्स यांनी त्यांच्या पुस्तकात २३ आरोग्य समस्यांसाठी लसूण वापरण्याची शिफारस केली आहे. भारत आणि चीनमध्ये श्वसन आणि पचनाच्या समस्यांसाठी लसूण वापरला जात असे. बायबल आणि कुराणमध्येही त्याचे फायदे सांगितले आहेत.

नंतर, लुई पाश्चर यांनी १८५८ मध्ये लसणाचे बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्म शोधून काढले. पहिल्या महायुद्धादरम्यान, सैनिकांनी संसर्गाशी लढण्यासाठी त्याला "रशियन पेनिसिलिन" असे संबोधले. आज, अभ्यासांनी लसणाच्या फायद्यांची पुष्टी केली आहे: ते रक्तदाब कमी करते आणि एच. पायलोरी सारख्या बॅक्टेरियाशी लढते.

प्राचीन मंदिरांपासून ते आधुनिक औषधांपर्यंतचा लसणाचा प्रवास आकर्षक आहे. प्राचीन ज्ञान आणि विज्ञान कसे एकत्र येऊ शकतात हे ते दाखवते.

लसणाचे शक्तिशाली पौष्टिक प्रोफाइल

लसूण हे एका लहान पॅकेजमध्ये पौष्टिकतेचे एक शक्तिशाली साधन आहे. एका कच्च्या लवंगात (३ ग्रॅम) फक्त ४.५ कॅलरीज असतात परंतु त्यात जीवनसत्त्वे बी६, सी, मॅंगनीज आणि सेलेनियम भरपूर असतात. त्यात फायबर आणि ट्रेस मिनरल्स देखील असतात, ज्यामुळे ते कोणत्याही आहारात एक उत्तम भर घालते. हे लहान कंद आवश्यक पोषक तत्वांनी भरलेले आहे जे रिकाम्या कॅलरीज न जोडता आरोग्याला आधार देतात.

लसूण चिरडल्यावर किंवा चिरल्यावर तयार होणाऱ्या जैविकदृष्ट्या सक्रिय संयुगांमधून त्याची खरी ताकद येते. ताजे लसूण खराब झाल्यावर अॅलिसिन हे सर्वात प्रसिद्ध संयुग तयार होते. जरी ते अल्पकालीन असले तरी, अॅलिसिन अशा प्रतिक्रियांना चालना देते ज्यामुळे डायलिल डायसल्फाइड आणि एस-अ‍ॅलिल सिस्टीन सारखे दीर्घकाळ टिकणारे संयुगे तयार होतात. हे संयुगे जळजळ कमी करण्यासाठी आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी एकत्र काम करतात.

लसणातील अँटीऑक्सिडंट्स ऑक्सिडेटिव्ह ताणाशी लढतात. २०१६ च्या एका अभ्यासात असे आढळून आले की लसणाच्या पूरक पदार्थांमुळे शरीरातील अँटीऑक्सिडंट्सची क्षमता सुधारते, ज्यामुळे हानिकारक मुक्त रॅडिकल्स निष्क्रिय होण्यास मदत होते. हे अँटीऑक्सिडंट्स पेशींचे संरक्षण करण्यासाठी आणि दीर्घकालीन आजारांचे धोके कमी करण्यासाठी ऑर्गनोसल्फर संयुगेसह देखील काम करतात. जास्तीत जास्त फायद्यांसाठी, लसूण कुस्करून घ्या आणि स्वयंपाक करण्यापूर्वी काही मिनिटे बसू द्या जेणेकरून ही संयुगे सक्रिय होतील.

ताजे असो वा शिजवलेले, लसणाचे पोषक तत्व हृदयाचे आरोग्य, रोगप्रतिकारक शक्ती आणि पेशींच्या संरक्षणास समर्थन देते. नैसर्गिक अँटिऑक्सिडंट्ससह एकत्रित केलेले त्याचे सूक्ष्म पोषक घटक ते दैनंदिन आरोग्यासाठी एक स्मार्ट पर्याय बनवतात.

लसणाने रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे

लसूण हा एक मजबूत रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणारा पदार्थ आहे जो सर्दी टाळण्यास आणि विषाणूजन्य संसर्गाशी लढण्यास मदत करतो. त्यात बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्म आणि अॅलिसिनसारखे सल्फर संयुगे आहेत. हे रोगप्रतिकारक पेशी सक्रिय करतात आणि नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती वाढवतात. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की दररोज कच्चा लसूण खाल्ल्याने प्लेसबोच्या तुलनेत सर्दी होण्याचा धोका 63% कमी होतो.

लसूण चिरडल्याने किंवा चिरल्याने अॅलिसिन बाहेर पडतो. हा पदार्थ विषाणूंना पेशींमध्ये प्रवेश करण्यापासून थांबवतो आणि बॅक्टेरियाची वाढ मंदावतो. वृद्ध लसूण अर्क (AGE) पूरकांमुळे लक्षणांचे दिवस 61% कमी होतात आणि वरच्या श्वसनमार्गाच्या संसर्गाची तीव्रता कमी होते असे दिसून आले आहे. एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की दररोज 2.56 ग्रॅम AGE घेतल्याने प्लेसिबोच्या तुलनेत सर्दीचा कालावधी 63% कमी होतो.

• दररोज तीन ते चार लवंगा खाल्ल्याने अॅलिसिनची पातळी उत्तम राहते. एंजाइम सक्रिय करण्यासाठी शिजवण्यापूर्वी ठेचलेला लसूण १० मिनिटे राहू द्या.
• जुना लसूण अॅलिसिनशिवाय रोगप्रतिकारक शक्ती टिकवून ठेवतो, प्रयोगशाळेतील चाचण्यांमध्ये मॅक्रोफेज क्रियाकलाप सुधारतो.
• सर्दीपासून बचाव करण्यासाठी ताजे लसूण निवडा आणि शोषण वाढवण्यासाठी ते व्हिटॅमिन सी युक्त पदार्थांसोबत खा.

जास्तीत जास्त फायदे मिळविण्यासाठी, जेवणाच्या २० मिनिटे आधी कच्चा लसूण खा किंवा १.३% अ‍ॅलिसिन उत्पादन असलेले पूरक आहार घ्या. स्वयंपाक करण्याच्या पद्धती महत्त्वाच्या आहेत: मायक्रोवेव्हमध्ये ठेवल्याने अ‍ॅलिसिन नष्ट होते, परंतु परतल्याने त्यातील रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणारे संयुगे थोड्या काळासाठी टिकून राहतात. नियमित वापरामुळे कृत्रिम पदार्थांशिवाय वर्षभर रोगजनकांपासून बचाव होण्यास मदत होते.

नियमित लसूण सेवनाचे हृदय आरोग्य फायदे

लसूण तुमच्या हृदयासाठी चांगले आहे. ते कोलेस्टेरॉल कमी करण्यास आणि हृदयरोग रोखण्यास मदत करते. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की ते एलडीएल (वाईट कोलेस्टेरॉल) २६% पर्यंत कमी करू शकते.

उच्च कोलेस्ट्रॉल असलेल्यांसाठी, वाळलेल्या लसूण पावडरमुळे एलडीएल ११.८% कमी होऊ शकते. ते एचडीएल पातळी ११.५% ने वाढवते.

लसूण रक्तदाब देखील नियंत्रणात ठेवतो. २०२० च्या एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की ते काही औषधांइतकेच रक्तदाब कमी करू शकते. यामुळे हृदयरोगाचा धोका ४०% पर्यंत कमी होऊ शकतो.

त्यातील सल्फर संयुगे रक्तवाहिन्यांना आराम देऊन रक्तप्रवाहात मदत करतात. ते रक्ताच्या गुठळ्या तयार होण्याचे प्रमाण देखील कमी करतात.

प्रमुख अभ्यास हायलाइट करतात:

• लसूण पावडर (९०० मिग्रॅ/दिवस) ने ६ आठवड्यात ट्रायग्लिसराइड्स १५% ने कमी केले
• दररोज १० ग्रॅम कच्चा लसूण खाल्ल्याने ६ आठवड्यांत एलडीएल १५% कमी झाले
• जुन्या लसणाच्या अर्काने (७.२ ग्रॅम/दिवस) ११ महिन्यांत एलडीएल ४% ने कमी केले

दिवसातून अर्धा ते एक पाकळी लसूण खाल्ल्याने तुमच्या हृदयाला फायदा होऊ शकतो. सर्वोत्तम परिणामांसाठी ते निरोगी आहारासोबत घ्या. जर तुम्ही रक्त पातळ करणारे औषध घेत असाल तर मोठ्या डोस घेण्यापूर्वी डॉक्टरांशी बोला.

लसूण एक नैसर्गिक डिटॉक्सिफायर म्हणून

शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर काढण्यास आणि यकृत निरोगी ठेवण्यास लसूण महत्वाचा आहे. त्यात अ‍ॅलिसिनसारखे संयुगे असतात जे विषारी पदार्थ काढून टाकण्यासाठी एंजाइम सक्रिय करतात. हे संयुगे शिसे आणि पारा सारख्या जड धातूंपासून मुक्त होण्यास देखील मदत करतात.

२०१२ च्या एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की लसूण रक्तातील शिशाचे प्रमाण १९% ने कमी करू शकते. हे काही औषधांपेक्षा चांगले आहे.

डिटॉक्ससाठी लसूण वापरल्याने ग्लूटाथिओन, एक प्रमुख अँटिऑक्सिडंट, वाढण्यास मदत होते. लसणातील सल्फर डिटॉक्स चरणांमध्ये मदत करते, हानिकारक पदार्थांना तटस्थ करते. जास्तीत जास्त फायदे मिळविण्यासाठी, जागतिक आरोग्य संघटनेने सुचवल्याप्रमाणे, दररोज २-५ ग्रॅम ताजे लसूण खा.

लसूण कुस्करून किंवा चिरून घ्या जेणेकरून त्यातून अ‍ॅलिसिन बाहेर पडेल. नंतर, शिजवण्यापूर्वी १०-१५ मिनिटे तसेच राहू द्या.

• हेवी मेटल डिटॉक्स: लसणातील सल्फर संयुगे शिशासारख्या विषारी पदार्थांशी बांधले जातात, ज्यामुळे उत्सर्जन होण्यास मदत होते.
• यकृताला आधार: अ‍ॅलिसिन डिटॉक्स एंझाइम्स वाढवते, मुक्त रॅडिकल्सपासून संरक्षण करते.
• सोपे सेवन: जास्तीत जास्त ताकदीसाठी सॅलड, सूप किंवा ड्रेसिंगमध्ये कच्चा लसूण घाला.

ज्या ठिकाणी भरपूर रसायने असतात, तिथे लसूण हे आरोग्यासाठी एक नैसर्गिक ढाल आहे. चांगल्या परिणामांसाठी फायबरयुक्त पदार्थांसह ते खा आणि भरपूर पाणी प्या. अन्न किंवा पूरक पदार्थांमध्ये लसूण आपल्याला विषारी पदार्थांपासून मुक्त ठेवण्यात एक मजबूत मदतगार आहे.

वेदना कमी करणारे दाहक-विरोधी गुणधर्म

लसणात जुनाट दाह आणि सांधेदुखीसाठी नैसर्गिक वेदना कमी करण्याचे गुणधर्म आहेत. त्यातील सल्फर संयुगे, अॅलिसिनसारखे, NSAIDs सारख्या दाहक मार्गांना अवरोधित करतात परंतु कमी दुष्परिणामांसह. २०१८ च्या एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की लसूण पूरक आहारामुळे १२ आठवड्यांनंतर लठ्ठ महिलांमध्ये गुडघ्याच्या ऑस्टियोआर्थरायटिसचा त्रास कमी होतो.

दुसऱ्या एका चाचणीत असे आढळून आले की लसणाच्या अर्काने डायलिसिस रुग्णांमध्ये CRP आणि ESR मार्कर कमी केले. हे सिस्टेमिक इन्फ्लेमेशनशी लढण्याची त्याची क्षमता सिद्ध करते.

दीर्घकालीन दाह संधिवात सारख्या आजारांना कारणीभूत ठरतो, जिथे सांधेदुखी हालचाल मर्यादित करते. लसणातील संयुगे COX-2 सारख्या एंजाइमना दडपतात ज्यामुळे सूज येते. संधिवात फाउंडेशन सांध्याच्या कूर्चाचे संरक्षण करण्यात लसूण तेलाच्या भूमिकेवर प्रकाश टाकते.

संशोधनात असेही दिसून आले आहे की लसूण सारखे दाहक-विरोधी पदार्थ IL-6 आणि TNF-α कमी करतात. हे दाह वाढण्याचे प्रमुख चालक आहेत.

जास्तीत जास्त फायदा मिळवण्यासाठी, कच्चा लसूण कुस्करून घ्या आणि अॅलिसिन सक्रिय होण्यासाठी १० मिनिटे राहू द्या. १४०°F पेक्षा कमी तापमानात स्वयंपाक केल्याने त्याचे जैविक सक्रिय संयुगे टिकून राहतात. व्हिटॅमिन सी समृद्ध असलेल्या पदार्थांसोबत शिजवल्याने सल्फर संयुगांचे शोषण वाढते.

जेवणात नियमितपणे लसूण समाविष्ट केल्याने दीर्घकालीन जळजळ कमी होण्यास मदत होते. हे कठोर औषधांशिवाय शक्य आहे.

लसणातील कर्करोगाशी लढणारे संयुगे

लसणामध्ये असे संयुगे असतात जे ट्यूमरची वाढ थांबवून कर्करोगाशी लढण्यास मदत करतात. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की त्याचे सल्फरयुक्त भाग, जसे की अॅलिसिन आणि डायलिल डायसल्फाइड (DADS), ट्यूमरची वाढ मंदावू शकतात. स्तनाच्या कर्करोगाच्या पेशींवरील एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की लसणाच्या अर्कांमुळे त्यांची वाढ होण्याची शक्यता कमी होते.

आयोवा महिला आरोग्य अभ्यासात ज्या महिलांनी वारंवार लसूण खाल्ले त्यांना कोलन कर्करोगाचा धोका १७% कमी होता. हे प्रयोगशाळेतील अभ्यासात आढळलेल्या गोष्टींशी जुळते.

लसूण कर्करोग निर्माण करणाऱ्या घटकांपासून देखील संरक्षण करतो. जेव्हा ते कुस्करले जाते तेव्हा ते कर्करोग निर्माण करणाऱ्या पदार्थांशी लढणारे संयुगे सोडते. पोटाच्या कर्करोगावरील अभ्यासात, लसणातील संयुगे कर्करोगाच्या पेशी मारतात परंतु निरोगी पेशी एकट्या राहतात.

२०२० च्या एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की लसणातील संयुगांनी आक्रमक कर्करोगाच्या पेशी केवळ ४८ तासांत ९०% वाढण्यापासून रोखल्या.

• कच्चा लसूण पेशींचे संरक्षण करणारे सक्रिय संयुगे ठेवतो (उदा., 5 mg/ml RGE ने 95% HeLa कर्करोगाच्या पेशी नष्ट केल्या)
• लसूण नॅनोफॉर्म्युलेशनमुळे जैवउपलब्धता वाढते, ट्यूमरपर्यंत लक्ष्यित वितरण सुधारते
• उष्णतेने कार्यक्षमता कमी होते: लसूण १० मिनिटे उकळल्याने त्याची ९०% कर्करोगविरोधी क्रिया नष्ट होते.

वास्तविक जगाच्या अभ्यासातून लसणाचे फायदे दिसून येतात. चिनी चाचण्यांमध्ये असे आढळून आले आहे की दररोज कच्च्या लसूणमुळे अन्ननलिकेचा कर्करोग होण्याचा धोका ८०% कमी होतो. शांघाय अभ्यासात असे आढळून आले आहे की नियमित सेवनाने प्रोस्टेट कर्करोगाचा धोका ४०% कमी होतो.

परंतु, निकाल वेगवेगळे असू शकतात. EPIC अभ्यासात लसूण आणि पोटाच्या कर्करोगात कोणताही संबंध आढळला नाही. यावरून असे दिसून येते की लसूण वैद्यकीय उपचारांसोबत वापरला पाहिजे, त्याऐवजी नाही.

जास्तीत जास्त फायदे मिळविण्यासाठी, दररोज तुमच्या जेवणात २-३ कच्च्या लवंगा घाला. क्रूसिफेरस भाज्यांसोबत त्या खाल्ल्याने त्यांचे संयुगे चांगले काम करू शकतात. लसूण पूरक आहाराचे उच्च डोस घेण्यापूर्वी नेहमीच डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. जरी ते बरे नाही, तरी लसूण हे निरोगी आहारात एक उत्तम भर आहे.

मेंदूच्या आरोग्यासाठी आणि संज्ञानात्मक कार्यासाठी लसूण

लसणामध्ये अँटीऑक्सिडंट्स असतात जे मेंदूचे संरक्षण करू शकतात. संशोधनातून असे दिसून आले आहे की लसणामध्ये आढळणारे फ्रुआर्ग सारखे संयुगे मेंदूच्या पेशींना नुकसानीपासून वाचवू शकतात. यामध्ये प्रदूषण किंवा वृद्धत्वामुळे होणारे नुकसान समाविष्ट आहे.

प्राण्यांवरील अभ्यासात असे आढळून आले आहे की फ्रुआर्ग नायट्रिक ऑक्साईडची पातळी कमी करते. अल्झायमर आणि पार्किन्सन सारख्या आजारांमध्ये हे प्रमाण हानिकारक आहे.

PLOS ONE मधील अलिकडच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की लसूण मेंदूचे कार्य सुधारू शकतो. वृद्ध लसूण अर्क (AGE) वृद्ध उंदरांना लहान उंदरांप्रमाणेच चांगले लक्षात ठेवण्यास मदत करतो. कारण लसूण चांगल्या आतड्यांतील बॅक्टेरियांना आधार देतो, ज्यामुळे मेंदूला मदत होते.

लसूण कोलेस्टेरॉल आणि होमोसिस्टीनची पातळी कमी करण्यास देखील मदत करते. जास्त होमोसिस्टीन डिमेंशियाशी जोडलेले आहे. हृदय आणि मेंदूसाठी लसणाचे फायदे स्पष्ट आहेत.

प्राण्यांच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की लसणाचे अर्क अँटीऑक्सिडंट्स वाढवतात. हे न्यूरॉन्सचे नुकसान होण्यापासून संरक्षण करते.

मानवी चाचण्या सुरू असताना, सुरुवातीची लक्षणे आशादायक आहेत. जेवणात लसूण घालणे मेंदूला मदत करू शकते. कच्चा किंवा हलका शिजवलेला लसूण SAC सारखे महत्त्वाचे संयुगे टिकवून ठेवतो. हे शरीरात अँटीऑक्सिडंट्स वाढवतात.

आहाराद्वारे मेंदूच्या आरोग्यावर लक्ष केंद्रित करणे महत्त्वाचे आहे. मेंदूचे दीर्घकालीन संरक्षण करण्याच्या दिशेने हे एक पाऊल आहे.

चयापचय फायदे आणि वजन व्यवस्थापन

लसणामध्ये असे संयुगे असतात जे चयापचय वाढवतात आणि रक्तातील साखर नियंत्रित करण्यास मदत करतात. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की वृद्ध लसणाचा अर्क (AGE) चरबी साठवण कमी करू शकतो आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी सुधारू शकतो. प्राण्यांच्या चाचण्यांमध्ये असे आढळून आले आहे की AGE पूरक आहार व्यायामासोबत एकत्रित केल्याने व्हिसरल फॅट आणि ट्रायग्लिसराइड्स कमी होतात, ज्यामुळे वजन व्यवस्थापनात मदत होते.

४३ लठ्ठ महिलांवरील मानवी संशोधनात असे आढळून आले की कमी-कॅलरी आहारासोबत AGE चा वापर केल्याने BMI मध्ये थोडीशी घट झाली. AGE घेणाऱ्या सहभागींमध्ये इन्सुलिन संवेदनशीलता सुधारली, जी मधुमेह व्यवस्थापनासाठी महत्त्वाची आहे.

टाइप २ मधुमेहाच्या २० रुग्णांवर ३० दिवसांच्या चाचणीत असे दिसून आले की लसूण SOD आणि GPx सारख्या अँटीऑक्सिडंट एंजाइम्सना वाढवते, ज्यामुळे रक्तातील साखर नियंत्रणात राहण्यास मदत होते. शारीरिक हालचालींसह लसूण एकत्र केल्याने कॅलरी-बर्निंग ब्राऊन फॅट सक्रिय करून चरबी बर्निंग वाढू शकते. क्लिनिकल डेटा लठ्ठपणाशी संबंधित चयापचय जळजळ कमी करण्यात लसणाची भूमिका देखील अधोरेखित करतो.

• चरबी जाळण्याच्या चांगल्या परिणामांसाठी जेवणात कच्चा लसूण घाला.
• चयापचय फायदे जास्तीत जास्त करण्यासाठी व्यायामासोबत जोडा.
• संयुग पातळीत सातत्य राखण्यासाठी वृद्ध लसूण पूरक आहार निवडा.

फक्त लसूण आहार आणि व्यायामाची जागा घेऊ शकत नसला तरी, समग्र वजन व्यवस्थापन धोरणांमध्ये ते एक मौल्यवान साधन आहे. मधुमेहाचे व्यवस्थापन करणाऱ्यांसाठी, इन्सुलिन प्रतिरोधनावर त्याचा परिणाम आशादायक आधार देतो. नवीन पथ्ये सुरू करण्यापूर्वी नेहमीच आरोग्य सेवा प्रदात्याचा सल्ला घ्या.

लसणाचे त्वचा आणि केसांसाठी फायदे

लसूण तुमच्या आरोग्याला आतून चालना देण्यापेक्षा जास्त काही करते. ते तुमच्या त्वचेला आणि केसांना देखील मदत करते. त्यातील अँटीऑक्सिडंट्स आणि अँटीमायक्रोबियल संयुगे त्वचेच्या आरोग्यासाठी चांगले असतात आणि मुरुमांच्या उपचारात मदत करू शकतात.

अ‍ॅलिसिन, एक प्रमुख संयुग, मुरुम निर्माण करणाऱ्या बॅक्टेरियांविरुद्ध लढते आणि जळजळ कमी करते. केसांच्या वाढीसाठी, लसणातील जीवनसत्त्वे बी-६ आणि सी टाळूच्या रक्ताभिसरणात सुधारणा करतात, ज्यामुळे केस गळती कमी होऊ शकते. लसणातील सल्फर संयुगे कोलेजन उत्पादन देखील वाढवू शकतात, ज्यामुळे त्वचेला मजबूत बनवून वृद्धत्वविरोधी गुणधर्मांना मदत होते.

नैसर्गिक सौंदर्य उपायांमध्ये लसूण मिसळलेले तेल किंवा पातळ केलेले मास्क यांचा समावेश आहे. टाळूला आराम देण्यासाठी लसूण खोबरेल तेलात मिसळा. कोंडा कमी करण्यासाठी थंड लसूण चहाने केस धुवा, कारण त्याच्या अँटीफंगल प्रभावामुळे केस कोंडा कमी होतो.

त्वचेसाठी, २०१६ च्या एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की लसूण त्वचेच्या पेशींना अतिनील किरणांपासून वाचवते. परंतु, थेट वापरल्याने जळजळ होऊ शकते. लसूण नेहमी कॅरियर ऑइलने पातळ करा आणि वापर १०-१५ मिनिटांपर्यंत मर्यादित करा.

या टिप्स सुरक्षितपणे वापरून पहा:

• मॉइश्चरायझिंग फेस मास्कसाठी लसूण मधात मिसळा.
• गरम पाण्यात बारीक केलेला लसूण घाला, थंड होऊ द्या, नंतर केसांना चमक येण्यासाठी स्वच्छ धुवा.
• त्वचेचे आरोग्य आतून सुधारण्यासाठी दररोज रिकाम्या पोटी एक लवंग खा.

लक्षात ठेवा, अभ्यास आशादायक असल्याचे सांगत असले तरी, अधिक संशोधन आवश्यक आहे. पॅच चाचण्या आणि पातळ केलेले सूत्रे चिडचिडेपणाचे धोके कमी करतात.

तुमच्या आहारात लसणाचे आरोग्य फायदे कसे वाढवायचे

लसूण काळजीपूर्वक तयार करून सुरुवात करा. तो कुस्करून घ्या किंवा चिरून घ्या, नंतर १० मिनिटे थांबा. या पायरीमुळे एन्झाईम्स अ‍ॅलिसिन तयार करू शकतात, जे जळजळांशी लढते आणि हृदयाचे आरोग्य वाढवते. योग्य तयारी केल्याने तुम्हाला जास्तीत जास्त फायदे मिळतील याची खात्री होते.

• कच्चा लसूण विरुद्ध शिजवलेला लसूण: कच्च्या लसूणात जास्त अ‍ॅलिसिन असते पण ते तुमचे पोट खराब करू शकते. ते हलक्या हाताने शिजवल्याने किंवा उशिरा घालल्याने जास्त पोषक तत्वे राहतात.
• स्वयंपाकासाठी वापर: बारीक केलेला लसूण ड्रेसिंग, मॅरीनेड किंवा भाजलेल्या भाज्यांमध्ये मिसळा. भाजलेला लसूण सौम्य असतो पण तितकाच आरोग्यदायी असतो.
• जुना लसूण: जुना किंवा आंबवलेला लसूण अँटिऑक्सिडंट्स टिकवून ठेवतो आणि कच्च्या लवंगांपेक्षा पचायला सोपा असतो.

कच्च्या लसूणाचा चव संतुलित करण्यासाठी कमी प्रमाणात वापरा. ते सॅलडवर शिंपडा किंवा ह्यूमसमध्ये मिसळा. स्वयंपाक करण्यासाठी, पोषक तत्वे टिकवून ठेवण्यासाठी थोडे परतून घ्या किंवा संपूर्ण बेक करा. दररोज थोडासा लसूण देखील कालांतराने त्यात भर घालतो. जर तुम्हाला त्याची चव आवडत नसेल तर सूप किंवा स्मूदीमध्ये बारीक केलेला लसूण वापरून पहा. सुसंगतता महत्त्वाची आहे, प्रमाण नाही!

टीप: वापरण्यास सोप्या पद्धतीने लसूण बर्फाच्या क्यूब ट्रेमध्ये गोठवा. शिजवताना उशिरापर्यंत वितळलेले क्यूब पदार्थांमध्ये घातल्यास त्यात अ‍ॅलिसिन राहते. आरोग्यदायी फायदे लक्षात घेऊन तुमच्या चवीनुसार लसूण तयार करा.

लसूण पूरक: ते ताज्या लसणासारखेच चांगले काम करतात का?

ताजे लसूण आणि पूरक आहार निवडताना, तुमचे ध्येय विचारात घ्या. जुना लसूण अर्क, अ‍ॅलिसिन सप्लिमेंट्स आणि लसूण अर्क पावडर या प्रत्येकाचे स्वतःचे फायदे आहेत. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की कच्च्या लसणापेक्षा जुना लसूण हृदयाच्या आरोग्यासाठी चांगला असू शकतो.

स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाच्या एका चाचणीत दररोज ५ ग्रॅम ताज्या लसणाच्या सेवनाची तुलना दोन उत्तम पूरक आहारांशी करण्यात आली. त्यात असे आढळून आले की जुने लसणाचे सेवन आणि अ‍ॅलिसिन पूरक आहार हे ताज्या लसणाइतकेच प्रभावी आहेत जे रक्तदाब ६.७/४.८ मिमीएचजीने कमी करतात.

सप्लिमेंट्स बहुतेकदा त्यांच्या सोयीसाठी आणि सुसंगततेसाठी निवडले जातात. अ‍ॅलिसिन सप्लिमेंट्स हे महत्त्वाचे संयुग स्थिर ठेवण्याचा प्रयत्न करतात, परंतु पोटातील आम्ल ते तोडू शकते. दुसरीकडे, जुने लसणाचे अर्क एस-अ‍ॅलिल सिस्टीन अबाधित ठेवते, जे अँटिऑक्सिडंट्ससाठी चांगले आहे.

१८८-२,४०० मिलीग्राम दैनिक डोस असलेले पूरक आहार शोधा. हे प्रमाण रक्तदाबावरील अभ्यासांशी सुसंगत आहे.

पूरक डोस हा महत्त्वाचा घटक आहे. कमी डोस (१८८ मिग्रॅ) कोलेस्टेरॉल चाचण्यांसाठी चांगले होते, तर जास्त डोस (२,४०० मिग्रॅ) ताज्या लसणाच्या चयापचय प्रभावांशी जुळतात. तृतीय-पक्ष चाचणी असलेली उत्पादने निवडण्याची खात्री करा, कारण अॅलिसिनचे प्रमाण बदलू शकते. गुणवत्ता सुनिश्चित करण्यासाठी "वृद्ध लसूण" किंवा "अॅलिसिन-मानकीकृत" लेबल्स पहा.

प्रो टिप: ताज्या लसणासोबत सप्लिमेंट्स वापरल्याने त्यांचे फायदे वाढू शकतात. सप्लिमेंट्स प्रमाणित डोस देतात परंतु ताज्या लसणात आढळणाऱ्या संयुगांचा पूर्ण स्पेक्ट्रम नसतो. रक्तदाबासाठी, ८-२४ आठवड्यांसाठी दररोज ६००-२,४०० मिलीग्राम लसूण पावडर खाल्ल्याने आशादायक परिणाम दिसून येतात. डोस सूचनांचे नेहमी पालन करा आणि सुरुवात करण्यापूर्वी आरोग्यसेवा प्रदात्याशी बोला.

संभाव्य दुष्परिणाम आणि खबरदारी

लसणाचे दुष्परिणाम जसे की तोंडाची दुर्गंधी किंवा शरीराचा वास येणे सामान्य आहे पण सौम्य आहे. इतरांना पोटदुखी किंवा छातीत जळजळ यासारख्या पचनाच्या समस्या येऊ शकतात. लसणाची ऍलर्जी दुर्मिळ असली तरी, त्वचेवर पुरळ किंवा श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकते. रक्तस्त्राव विकार किंवा येणाऱ्या शस्त्रक्रिया असलेल्यांना रक्त पातळ होण्याच्या परिणामांमुळे वापरण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.

औषधांचा परस्परसंवाद महत्त्वाचा आहे. वॉरफेरिन किंवा अ‍ॅस्पिरिन सारख्या रक्त पातळ करणाऱ्या औषधांसोबत लसूण घेतल्यास रक्तस्त्राव होण्याचा धोका वाढू शकतो. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की वॉरफेरिन वापरकर्त्यांमध्ये जुन्या लसूण अर्कामुळे रक्तस्त्राव वाढू शकत नाही, परंतु ताज्या लसूणचे परिणाम वेगवेगळे असतात. जर तुम्ही एचआयव्ही औषधे, गर्भनिरोधक गोळ्या किंवा इम्युनोसप्रेसंट घेत असाल तर तुमच्या आरोग्य सेवा प्रदात्याला कळवा, कारण परस्परसंवाद होऊ शकतात.

अँटीकोआगुलंट्स घेणाऱ्या किंवा यकृताच्या समस्या असलेल्या लोकांनी जास्त डोस घेणे टाळावे. अल्कोहोलमुळे पोटात अस्वस्थता वाढू शकते. सुरक्षिततेच्या डेटाच्या अभावामुळे गर्भवती व्यक्तींनी सेवन मर्यादित करावे. पचनाच्या समस्या कमी करण्यासाठी नेहमी कमी प्रमाणात सुरुवात करा. जर सहजपणे जखमा झाल्या किंवा ऍलर्जीक प्रतिक्रिया उद्भवल्या तर वापर बंद करा आणि वैद्यकीय सल्ला घ्या.

लसूण स्वयंपाकाच्या प्रमाणात सुरक्षित असला तरी, औषधे घेत असलेल्या किंवा आरोग्याच्या समस्या असलेल्यांसाठी संयम आणि व्यावसायिक मार्गदर्शन महत्त्वाचे आहे. पूरक आहार घेण्यापूर्वी किंवा सेवन वाढवण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

तुमच्या जेवणात अधिक लसूण घालण्याचे स्वादिष्ट मार्ग

लसणाची तिखट चव अनेक पाककृतींसाठी परिपूर्ण आहे. गोड चवीसाठी पाकळ्या हळूहळू भाजून घ्या किंवा साल्सा आणि डिप्ससाठी बारीक करा. त्याची चव मजबूत ठेवण्यासाठी ऑलिव्ह ऑइलमध्ये तळणे किंवा सॉसमध्ये मिसळणे यासारख्या स्वयंपाकाच्या तंत्रांचा वापर करा.

• भूमध्यसागरीय आयोली: लसूण ग्रीक दही आणि लिंबू घालून हलकेच मळून घ्या.
• काळा लसूण: आंबवलेल्या कोरियन शैलीतील लसूणमध्ये उमामीचा वापर स्टिअर-फ्राय किंवा पिझ्झामध्ये केला जातो.
• भारतीय तडका: सुगंधी भाजीपाला घालण्यापूर्वी गरम तेलात लसूण चिरून घ्या.
• लसूण बटर: स्टेक रब्स किंवा भाजलेल्या भाज्यांच्या टॉपिंग्जसाठी औषधी वनस्पतींसह मिसळा.

निरोगी लसणीच्या पदार्थांसाठी, भाजलेले लसूण मॅश केलेल्या बटाट्यांमध्ये किंवा पेस्टोमध्ये वापरून पहा. बरणीत लसूण थोडेसे वापरा—ताजे बारीक चिरलेले लसूण इथिओपियन किटफो किंवा इटालियन अ‍ॅग्लिओ ई ऑलिओ पास्ता सारख्या सूपमध्ये सर्वोत्तम असते. जास्त चव न घेता त्याचे आरोग्य फायदे वाढवण्यासाठी लिंबू आणि औषधी वनस्पती घाला. जलद स्वयंपाकाच्या तंत्रांसाठी बारीक चिरलेला लसूण ऑलिव्ह ऑइलमध्ये साठवा. तिखट सॅलडसाठी व्हिनेगरमध्ये लोणचा असलेला लसूण वापरून पहा. लसूण जेवणाला चैतन्यशील आणि पौष्टिक बनवते, तुम्ही ते कसेही वापरले तरीही.

लसूण सेवनाबाबत कोणी सावधगिरी बाळगावी

लसूण काही गटांसाठी एक समस्या असू शकते. ते रक्त पातळ करू शकते, जे धोकादायक आहे. कौमाडिन किंवा हेपरिन सारखे रक्त पातळ करणारे लोक काळजी घ्यावीत.

शस्त्रक्रियेची तयारी करणाऱ्यांसाठी देखील हे महत्वाचे आहे. त्यांनी १-२ आठवडे आधीपासून लसूण खाणे बंद करावे. यामुळे प्रक्रियेदरम्यान जास्त रक्तस्त्राव टाळण्यास मदत होते.

ज्यांना पचनाच्या समस्या आहेत त्यांना छातीत जळजळ किंवा पोटफुगी होऊ शकते. थोड्या प्रमाणात सुरुवात करा आणि तुमचे शरीर कसे प्रतिक्रिया देते ते पहा. सुमारे ६% लोकांना लसणाची ऍलर्जी असते, ज्यामुळे त्वचेच्या समस्या किंवा श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो.

• रक्त पातळ करणारे: लसूण घालण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांशी बोला.
• शस्त्रक्रियेचे रुग्ण: शस्त्रक्रियेच्या २ आठवड्यांपूर्वी जास्त लसूण खाऊ नका.
• ऍलर्जीक प्रतिक्रिया: जर तुम्हाला त्वचेवर पुरळ येत असेल किंवा श्वास घेण्यास त्रास होत असेल तर मदत घ्या.
• औषधांचा परस्परसंवाद: लसूण सॅक्विनावीर (एचआयव्ही औषध) कमी प्रभावी बनवू शकते.
• मधुमेह/गर्भधारणा: जास्त लसूण सेवन केल्याने रक्तातील साखर कमी होऊ शकते किंवा यकृताला हानी पोहोचू शकते.

यकृताचा आजार असलेल्या लोकांनी सावधगिरी बाळगली पाहिजे. लसणातील सल्फर संयुगे यकृतावर परिणाम करू शकतात. जर तुम्हाला थायरॉईडची समस्या असेल तर लसूण तुमच्या औषधांशी संवाद साधू शकतो. तुमच्या आहारात मोठे बदल करण्यापूर्वी नेहमीच तुमच्या डॉक्टरांशी बोला.

निष्कर्ष: लसूण तुमच्या निरोगी जीवनशैलीचा नियमित भाग बनवणे

लसूण हा ५,००० वर्षांहून अधिक काळ आरोग्याचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. प्राचीन उपचारांपासून ते आजच्या स्वयंपाकघरात आले आहे. या कंदाला आता त्याच्या आरोग्यदायी फायद्यांसाठी विज्ञानाने पाठिंबा दिला आहे.

लसूण अनेक प्रकारे वापरता येतो, जसे की स्ट्रि-फ्राईज किंवा ड्रेसिंगमध्ये. ते चव वाढवते आणि रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉल कमी करून तुमच्या हृदयाला मदत करू शकते. परंतु, ते किती मदत करते हे बदलू शकते.

जर तुम्हाला उच्च रक्तदाब किंवा कोलेस्ट्रॉल असेल तर लसूण मदत करू शकते. नैसर्गिक आरोग्यासाठी निरोगी आहारासोबत ते खा.

लसूण हे निरोगी जीवनशैलीत चांगले बसते ज्यामध्ये संपूर्ण अन्नाचा समावेश आहे. दिवसातून एक किंवा दोन पाकळ्यांसारख्या थोड्या प्रमाणात सुरुवात करा. किंवा, जुन्या लसूण अर्कासारखे पूरक आहार वापरून पहा. परंतु, जर तुम्ही रक्त पातळ करणारे घेत असाल किंवा शस्त्रक्रियेसाठी तयार असाल तर प्रथम नेहमीच डॉक्टरांशी बोला.

लसूण हा जादूचा इलाज नाही, पण तो निरोगी आहाराचा भाग असू शकतो. त्याचा कर्करोगाशी लढा देण्याशी आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्याशी संबंध आहे. परंतु, नियमित आणि योग्य प्रमाणात वापरल्यास ते सर्वोत्तम कार्य करते.

लसूण बहुमुखी आहे आणि जुन्या ज्ञानाला नवीन विज्ञानाशी जोडतो. तुमच्या जेवणात ते समाविष्ट केल्याने शतकानुशतके आरोग्यदायी फायदे मिळू शकतात. तुम्ही ते परतून, भाजून किंवा पावडर करून तुमचा आहार अधिक निरोगी बनवण्याचा हा एक सोपा मार्ग आहे.

पोषण अस्वीकरण

या पानावर एक किंवा अधिक अन्नपदार्थ किंवा पूरक आहारांच्या पौष्टिक गुणधर्मांबद्दल माहिती आहे. कापणीचा हंगाम, मातीची परिस्थिती, प्राणी कल्याण परिस्थिती, इतर स्थानिक परिस्थिती इत्यादींवर अवलंबून असे गुणधर्म जगभरात बदलू शकतात. तुमच्या क्षेत्राशी संबंधित विशिष्ट आणि अद्ययावत माहितीसाठी नेहमीच तुमच्या स्थानिक स्रोतांची तपासणी करा. अनेक देशांमध्ये अधिकृत आहारविषयक मार्गदर्शक तत्त्वे आहेत जी तुम्ही येथे वाचलेल्या कोणत्याही गोष्टीपेक्षा प्राधान्याने घेतली पाहिजेत. या वेबसाइटवर वाचलेल्या गोष्टींमुळे तुम्ही कधीही व्यावसायिक सल्ल्याकडे दुर्लक्ष करू नये.

शिवाय, या पानावर सादर केलेली माहिती केवळ माहितीच्या उद्देशाने आहे. लेखकाने माहितीची वैधता पडताळण्यासाठी आणि येथे समाविष्ट असलेल्या विषयांवर संशोधन करण्यासाठी वाजवी प्रयत्न केले असले तरी, तो किंवा ती कदाचित या विषयाचे औपचारिक शिक्षण असलेले प्रशिक्षित व्यावसायिक नाही. तुमच्या आहारात महत्त्वपूर्ण बदल करण्यापूर्वी किंवा तुम्हाला संबंधित काही चिंता असल्यास नेहमी तुमच्या डॉक्टरांचा किंवा व्यावसायिक आहारतज्ञांचा सल्ला घ्या.

वैद्यकीय अस्वीकरण

या वेबसाइटवरील सर्व माहिती केवळ माहितीच्या उद्देशाने आहे आणि ती व्यावसायिक सल्ला, वैद्यकीय निदान किंवा उपचारांना पर्याय म्हणून वापरण्याचा हेतू नाही. येथील कोणतीही माहिती वैद्यकीय सल्ला मानली जाऊ नये. तुमची वैद्यकीय काळजी, उपचार आणि निर्णय घेण्याची जबाबदारी तुमची स्वतःची आहे. वैद्यकीय स्थिती किंवा त्याबद्दलच्या चिंतांबद्दल तुमचे कोणतेही प्रश्न असल्यास नेहमी तुमच्या डॉक्टरांचा किंवा इतर पात्र आरोग्य सेवा प्रदात्याचा सल्ला घ्या. या वेबसाइटवर वाचलेल्या एखाद्या गोष्टीमुळे कधीही व्यावसायिक वैद्यकीय सल्ल्याकडे दुर्लक्ष करू नका किंवा तो घेण्यास उशीर करू नका.